ΑΠΟΣΠΑΣΗ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Ιωάννης Κουτελέκος

Κυριακή, 1 Ιανουαρίου 2017

Έτος δημοσίευσης:

2017

Συγγραφέας:

• Κουτελέκος Ιωάννης, PhD,Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Νοσηλευτικής Α',ΤΕΙ ΑΘΗΝΑΣ

Ευρετήριο όρων:

• ΑΠΟΣΠΑΣΗ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Σελίδες: 1-6

DOI: 10.5281/zenodo.810426

Περίληψη:

Σε παγκόσμια κλίμακα, πάνω από 300 εκατομμύρια ασθενείς υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση ετησίως¹και παρουσιάζουν σοβαρές επιπλοκές με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η ποιότητα ζωής των χειρουργημένων ασθενών, καθώς και την επιβίωσή τους.^2,3 Ως απάντηση αυτού χρειάζεται να διερευνηθούν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν την περιεγχειρητική περίοδο. Για να ενισχυθεί η ασφάλεια στη χειρουργική επέμβαση, είναι απαραίτητο να αναπτυχθεί μια ποικιλία εργαλείων για τη μέτρηση και την αξιολόγηση του συστήματος εργασίας. Ένα σημαντικό θέμα για την ασφάλεια σε κάθε εργασία υψηλού κινδύνου είναι η συχνότητα και το αποτέλεσμα της αποσπάσεως της προσοχής και της διακοπής εργασίας στο χώρο του χειρουργείου.⁴

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που ευθύνονται για την απόσπαση της προσοχής στο χώρο του χειρουργείου. Ορισμένοι μπορούν να αποδοθούν στην εισαγωγή νέας τεχνολογίας, όπως η τεχνολογία π.χ smartphone και κινητής τηλεφωνίας, ενώ μερικοί είναι συνάρτηση των επιπέδων θορύβου, της άσκοπης συζήτησης των μελών της χειρουργικής ομάδας και άλλων μεταβλητών που επηρεάζουν την περιεγχειρητική φροντίδα.^5,6

Ο θόρυβος συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονικών πηγών και της πολυπλοκότητα από την εφαρμογή της σύγχρονης τεχνολογίας στην περιεγχειρητική πρακτική, δημιουργεί απόσπαση της προσοχής με αποτέλεσμα να επηρεάζει τη φροντίδα του ασθενούς και ενδεχομένως να αυξάνει τον κίνδυνο σφάλματος, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην μη αποτελεσματική επικοινωνία της χειρουργικής ομάδας.^7,8

Οι συσκευές συναγερμού ή κλινικοί συναγερμοί, η χρήση προσωπικών ηλεκτρονικών συσκευών (π.χ. κινητά τηλέφωνα, φορητοί υπολογιστές, συστήματα τηλεειδοποίησης, ενδοσυνεννόηση, συστήματα εναέριας τηλεειδοποίησης), οι μουσικές συσκευές (π.χ. ραδιόφωνα, ψηφιακοί ήχοι, συσκευές αναπαραγωγής CD), η χρήση κοινωνικών μέσων δικτύωσης (π.χ, Facebook®, Twitter®, LinkedIn®), το διαδίκτυο, και η χρήση παιχνιδιών, ο ιατρικός εξοπλισμό και οι συσκευές (π.χ. εξοπλισμός ακτινολογίας, διαχείριση αποβλήτων, εκκένωση χειρουργικού καπνού, τρυπάνια), η κίνηση του προσωπικού μέσα και έξω από το χειρουργείο, τα συστήματα θέρμανσης, εξαερισμού και κλιματισμού, ο μεταλλικός εξοπλισμός (π.χ. όργανα, λεκάνες, άκαμπτα δοχεία), τα μηχανοκίνητα χειρουργικά εργαλεία, συμβάλλουν στην απόσπαση προσοχής της περιεγχειρητικής ομάδας και δύναται να επηρεάζουν τη φροντίδα του ασθενούς. ^9-11

Αν και οι περισσότερες μελέτες μέχρι σήμερα που έχουν πραγματοποιηθεί σχετικά με την απόσπαση προσοχής στο χειρουργείο δείχνουν χαμηλή εμφάνιση των συνεπειών τους σε χειρουργούς, αναισθησιολόγους και νοσηλευτές.^4,12-15 Παρόλα αυτά προκαλούνται ανησυχίες, δεδομένου ότι υπάρχουν ενδείξεις που υποδηλώνουν ότι η αυξημένη απόσπαση προσοχής μπορεί να οδηγήσει σε υψηλό ποσοστό σφάλματος στο χειρουργείο.¹⁶ Άλλωστε ο Agency for Healthcare Research and Qualityέχει επιβάλει ως "προτεραιότητα υψηλού επιπέδου" τη μείωση της απόσπασης προσοχής στο χειρουργείο, προκειμένου να βελτιωθεί η ασφάλεια των ασθενών.¹⁷ Από την μελέτη των Wheelock et al., διαπιστώθηκε ότι η απόσπαση προσοχής συμβαίνει σε τακτική βάση 1 σε κάθε 10 λεπτά της διαδικασίας του χειρουργείου, σε επαγγελματίες υγείας που εμπλέκονται στην περιεγχειρητική φάση.¹⁸ Σε μια ηλεκτρονική έρευνα που διεξήχθηκε στο χειρουργείο τα μέλη του προσωπικού απάντησαν ότι οι προσωπικές ηλεκτρονικές συσκευές, τους αποσπούσαν την προσοχή σε ποσοστό 86%, ενώ πίστευαν ότι η χρήση ηλεκτρονικής συσκευής μέσα στο χειρουργείο μπορεί να έχει σχέση με ένα ανεπιθύμητο συμβάν κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης.¹⁹ Να τονιστεί ότι οι συσκευές κινητών τηλεφώνων περιλαμβάνονται στους δέκα υψηλότερους κίνδυνους στην τεχνολογία της υγείας για το έτος 2013.²⁰

Άλλη μελέτη προτρέπει να αποφευχθεί η προσθήκη πρόσθετων περισπασμών, όπως η χρήση φορητών υπολογιστών ή smartphones κατά τη διάρκεια άσκηση έργου στο χειρουργείο, ειδικά σε επαγγελματίες υγείας που βρίσκονται σε αρχική φάση κλινικής άσκησης και έχουν ελάχιστη επαγγελματική εμπειρία.²¹

Συμπερασματικά η χειρουργική ομάδα έχει ως προτεραιότητα να ελαχιστοποιήσει την εμφάνιση απόσπασης προσοχής, ώστε να βελτιωθεί η αξιοπιστία της περίθαλψης και να διασφαλιστούν οι χειρουργημένοι ασθενείς.^22,23 Η πιθανή απόσπαση προσοχής στο χειρουργείο μπορεί να διευθετηθεί αρχικά με την κατάλληλη προεγχειρητική ενημέρωση σε όλη την χειρουργική ομάδα, ²⁴ με την εφαρμογή της λίστας ελέγχου ασφαλούς χειρουργικής επέμβασης που έχει καθιερώσει ο WHO,^25,26με την τήρηση του κανονισμού λειτουργίας χειρουργείου που θα πρέπει να διαθέτει κάθε νοσοκομείο.²⁷ Επίσης η επιτυχής βελτίωση της απόσπασης προσοχής επιτυγχάνεται με την εφαρμογή ισχυρής νοσηλευτικής ηγεσίας, που καθορίζεται από τον προϊστάμενο χειρουργείου και από την συνεργασία με τα υπόλοιπα μέλη της χειρουργικής ομάδας, τα οποία ενστερνίζονται τις αρχές που βασίζονται σε ενδείξεις. Άλλωστε η πρόληψη των ανεπιθύμητων συμβατών αποτελεί έναν επιπλέον δείκτη «αριστείας» στη διοίκηση υπηρεσιών υγείας.²⁸